Musical Savants: η περίπτωση του NP και η σημασία της κατανόησης της μουσικής δομής

Ενδιαφέρον παράδειγμα musical savant αποτελεί η περίπτωση του NP, όπως καταγράφηκε από την επιστημονική ομάδα του καθηγητή John Sloboda (Sloboda, Hermelin, & O'Connor, 1985; Sloboda, 2005). O NP είναι αυτιστικός, με χαμηλή νοημοσύνη και σύνδρομο ιδιοφυΐας (autistic-savant). Συγκεκριμένα, παρουσιάζει ισχυρότατη μουσική μνήμη. Ο NP ήταν 22 χρονών όταν μελετήθηκε η περίπτωσή του. Είναι χαρακτηριστικό ότι είχε τη δυνατότητα να απομνημονεύσει ένα ολόκληρο, εκτενές μέρος σονάτας, αφού το είχε ακούσει 2 ή 3 φορές. Στο πείραμα του Sloboda και της ομάδας του, ο NP άκουσε 4 φορές ένα κομμάτι του Grieg (Melodie, opus 47 no 3), αρχικά ολόκληρο και κατόπιν σε τμήματα. Η εκτέλεσή του ήταν σχεδόν τέλεια, με ποσοστό λάθους 8% όσον αφορά τις συνολικές νότες του κομματιού.  Αντίθετα, το δεύτερο κομμάτι που άκουσε τον δυσκόλεψε πολύ περισσότερο. Πρόκειται για την «Κλίμακα ολοκλήρων τόνων» του Bartók (βιβλίο 5), ένα κομμάτι σαφώς μικρότερο σε έκταση, με απλή ρυθμική και μορφολογική δομή. Το ποσοστό λάθους αυτή τη φορά ήταν 63%. Μελετώντας τα λάθη του, οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι ο NP δυσκολευόταν να λειτουργήσει έξω από το πλαίσιο που προσφέρει η παραδοσιακή τονική αρμονία. Η εξαιρετική του ικανότητα περιοριζόταν στη βαθιά γνώση που είχε της δομής της Δυτικής Ευρωπαϊκής τονικής αρμονίας, και τα λάθη του ήταν συνήθως πιθανές λύσεις σε αρμονικές ακολουθίες της τονικής αρμονίας. Με άλλα λόγια, η ιδιαίτερη αυτή ικανότητα του NP βασιζόταν στη γνώση και κατανόηση της δομής κάθε μουσικού κομματιού. Άλλωστε, ο NP είχε περάσει ατέλειωτες ώρες καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του, προσηλωμένος απόλυτα και επίμονα σε ένα ραδιόφωνο που έπαιζε Δυτική Ευρωπαϊκή τονική μουσική και στο πιάνο του.